Ba năm sau khi quyết liệt cắt giảm sự phụ thuộc vào khí đốt Nga, châu Âu đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng phức tạp hơn bao giờ hết. Giá khí đốt cao kéo theo hóa đơn điện tăng vọt, các nhà máy phải đóng cửa, nhiều doanh nghiệp rời khỏi lục địa để tìm nơi có chi phí rẻ hơn, trong khi các hộ gia đình chật vật giữa mùa đông lạnh giá.

Khủng hoảng năng lượng lan rộng

Trước khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra, Nga cung cấp khoảng 35% lượng khí đốt mà châu Âu tiêu thụ. Khi EU quyết định cắt giảm nguồn cung này, các nước đã nỗ lực tìm kiếm giải pháp thay thế, bao gồm đẩy mạnh nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ, mở rộng năng lượng tái tạo và khôi phục các nhà máy điện hạt nhân.

Nhưng bất chấp những nỗ lực đó, tình trạng thiếu hụt năng lượng vẫn chưa được giải quyết triệt để. Châu Âu sản xuất ít khí đốt hơn mức tiêu thụ, trong khi LNG – giải pháp thay thế lớn nhất – lại có giá cao hơn đáng kể so với nguồn cung từ đường ống của Nga. Giá khí đốt ở châu Âu hiện vẫn cao gấp đôi mức trung bình 5 năm trước xung đột, khiến nền kinh tế lục địa rơi vào thế khó.

Giá năng lượng cao bóp nghẹt công nghiệp

Chi phí năng lượng đắt đỏ đã giáng một đòn nặng nề vào ngành sản xuất. Các tập đoàn công nghiệp lớn của châu Âu như BASF (Đức) đã thu hẹp sản xuất ngay trên sân nhà và đầu tư mạnh vào Trung Quốc, nơi giá điện rẻ hơn tới 2/3. Ngành công nghiệp hóa chất, thép, phân bón – những lĩnh vực tiêu thụ nhiều khí đốt nhất – đang bị đẩy đến bờ vực.

Không chỉ các tập đoàn lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng chịu sức ép không nhỏ. Hàng loạt nhà máy đã phải đóng cửa hoặc chuyển dây chuyền sản xuất ra ngoài châu Âu để giảm chi phí vận hành.

Hộ gia đình oằn mình trước hóa đơn năng lượng

Không chỉ các doanh nghiệp, người dân cũng phải đối mặt với hệ lụy. Để tiết kiệm năng lượng, nhiều nước châu Âu đã khuyến khích hộ gia đình giữ nhiệt độ sưởi ấm không quá 19 độ C. Tuy nhiên, với nhiều người, ngay cả mức nhiệt này cũng trở thành xa xỉ. Gần 10% dân số châu Âu báo cáo rằng họ không đủ khả năng giữ ấm trong mùa đông.

Trong khi đó, giá nhiên liệu tăng cao cũng khiến chi phí đi lại đắt đỏ hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân. “Người dân không thể giữ cho nhà đủ ấm và đổ đầy bình xăng,” một đại diện nông nghiệp Pháp than thở.

Châu Âu vẫn phụ thuộc vào Nga

Dù giảm mạnh nhập khẩu khí đốt qua đường ống, EU vẫn phải mua LNG từ Nga. Năm 2024, Nga là nhà cung cấp LNG lớn thứ hai cho châu Âu, chỉ sau Mỹ. Điều này cho thấy dù cố gắng “cai nghiện” khí đốt Nga, châu Âu vẫn chưa thể hoàn toàn tách rời khỏi nguồn năng lượng từ Moscow.

Cái giá của sự độc lập năng lượng

Nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc vào khí đốt Nga đã đẩy châu Âu vào một cuộc khủng hoảng chưa có hồi kết. Khi các doanh nghiệp tiếp tục tháo chạy, các hộ gia đình ngày càng chật vật với hóa đơn điện, còn nền kinh tế lục địa đánh mất sức cạnh tranh, câu hỏi đặt ra là: Châu Âu có thực sự sẵn sàng trả cái giá đắt đỏ này để đổi lấy sự độc lập năng lượng?

Đọc thêm:

Hàng hóa phái sinh là gì? Tìm hiểu cách đầu tư hàng hóa sinh lời