Nhận định

Trong tuần trước, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã tiếp tục cắt giảm lãi suất, đúng như dự báo cảu thị trường. Vì vậy, câu hỏi lớn được đặt ra lúc này là tiến trình cắt lãi suất của Fed sẽ đi xa đến đâu hay lãi suất sẽ xuống thấp đến mức nào.

Fed bế tắc trong quan điểm chính sách

Trong khi thị trường ngày càng định hình rõ ràng triển vọng lãi suất giảm sâu, Fed lại loay hoay giữa những nhận định trái ngược. Có quan chức cho rằng việc cắt giảm sẽ khiến nền kinh tế quá nóng và lạm phát quay lại. Đó là phát biểu của Beth Hammack từ Fed Cleveland, cùng với Alberto Musulum của St. Louis.

Ngược lại, Michelle Bowman lại cho rằng rủi ro đối với việc làm đã tích tụ trong nhiều tháng và Fed đang có nguy cơ hành động chậm so với thực tế. Neil Kashkari cũng đồng tình với quan điểm này, khi ông cho rằng rủi ro hiện tại nghiêng về thị trường lao động hơn là giá cả và ủng hộ thêm vài lần cắt giảm trong năm nay.

Sự bất đồng quan điểm này cho thấy Fed đang gặp khó khăn trong việc hình thành một quan điểm thống nhất về diễn biến của nền kinh tế và hệ thống tiền tệ. Do vậy, để đánh giá triển vọng chính sách, nhà đầu tư không chỉ nghe ý kiến từ các quan chức mà cần phải tự đánh giá diễn biến nền kinh tế hiện tại.

Thị trường phát tín hiệu: Lãi suất Mỹ có thể về 0–1%

Trong khi Fed còn tranh luận về rủi ro lạm phát hay thị trường lao động, thì các tín hiệu khách quan từ thị trường lại đang vẽ nên một bức tranh hoàn toàn khác.

Trong thời gian qua, điểm duy nhất giữ CPI ở mức cao là chi phí nhà ở, vốn được tính toán dựa trên chỉ số “Owner Equivalent Rent” (OER). Nhưng OER chỉ phản ánh cảm nhận của người dân về thị trường nhà ở từ 1–2 năm trước, chứ không phải giá thực tế. Chỉ số CPI (nếu loại bỏ thành phần nhà ở) cho thấy xu hướng giảm phát ổn định, đồng nghĩa không tồn tại rủi ro lạm phát đáng kể.

Ở phía khác, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thị trường lao động đang suy yếu dần. Kết hợp cả hai yếu tố này, triển vọng kinh tế nghiêng về phía Fed buộc phải tiếp tục cắt giảm lãi suất trong thời gian tới.

Nếu loại bỏ nhà ở, CPI vẫn cho thấy xu hướng giảm tiếp diễn.

Điều này được phản ánh rõ ràng qua lãi suất trên thị trường trái phiếu. Chênh lệch lãi suất kỳ hạn gần âm có nghĩa thị trường đang kỳ vọng lãi suất ngắn hạn sẽ giảm. Hiện nay, chỉ số này đã liên tục duy trì ở mức âm, cho thấy niềm tin ngày càng chắc chắn rằng lãi suất sẽ phải hạ sâu và duy trì trong thời gian dài.

Lãi suất trái phiếu không cho ta biết nguyên nhân, nhưng dữ liệu vĩ mô bổ sung câu trả lời: lạm phát đã trở lại mức thấp giống giai đoạn 2010, trong khi thị trường lao động suy yếu. Điều này khiến nền kinh tế Mỹ đi đúng hướng mà lãi suất swaps phản ánh, và Fed khó có thể đứng ngoài. Dù FOMC chưa chắc đã hạ ngay xuống mức mà swaps định giá, nhưng rõ ràng lãi suất ngắn hạn khó dừng ở mức “trung lập”, mà có khả năng quay về vùng siêu thấp 1%, thậm chí 0%.

Chênh lệch lãi suất kỳ hạn gần âm cho thấy thị trường đang kỳ vọng lãi suất sẽ giảm sâu.

Chỉ cần một cú bật tăng đáng kể trong tỷ lệ thất nghiệp cũng đủ để kích hoạt chuỗi cắt giảm mạnh. Thực tế, Fed sẽ buộc phải chạy theo đà suy yếu kinh tế, thay vì bám vào lý do lạm phát – vốn hiện nay chưa cho thấy tín hiệu đáng lo ngại.

Nhận định này càng được củng cố bởi hình dạng đường cong lợi suất. Phần bụng của đường cong (kỳ hạn 2–3 năm) đang sụt xuống rõ rệt, thể hiện kỳ vọng lãi suất ngắn hạn sẽ giảm mạnh và duy trì lâu. Thậm chí, Goldman Sachs gần đây cũng chỉ ra rằng trái phiếu kho bạc kỳ hạn 5 năm hiếm khi đắt so với các kỳ hạn khác như hiện tại, ngoại trừ những giai đoạn Fed đã hạ lãi suất về 0.

Đường cong lợi suất của Mỹ giảm sâu ở kỳ hạn 2-3 năm.

Tóm lại, viễn cảnh lãi suất ngắn hạn quay về mức siêu thấp là kịch bản hoàn toàn có thể xảy ra, mặc dù thị trường vẫn bị chi phối bởi thông điệp của Fed về lạm phát. Nhưng phần lớn thị trường tài chính đã đặt cược rằng lãi suất Mỹ sẽ về vùng 0–1% và duy trì ở đó lâu dài.