Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) vừa chính thức bổ sung bạc vào danh sách “khoáng sản quan trọng” – một động thái mang tính chiến lược trong chính sách năng lượng và an ninh quốc gia của Mỹ. 

Theo định nghĩa của USGS, “khoáng sản quan trọng là những nguyên liệu thiết yếu cho kinh tế hoặc an ninh quốc gia; có chuỗi cung ứng dễ bị gián đoạn; và đóng vai trò không thể thay thế trong sản xuất các sản phẩm quan trọng.”

Danh sách này được lập từ năm 2017, nhằm định hướng cho các quyết định đầu tư, khai thác, cấp phép và chiến lược nguồn cung liên bang. Cùng với bạc, USGS cũng đưa đồng, than luyện kim, kali, rheni, silic và chì vào danh sách mở rộng năm 2025. Theo Bộ Nội vụ Mỹ, việc một nguyên liệu nằm trong danh sách này sẽ giúp thu hút đầu tư trực tiếp, hưởng ưu đãi thuế, và được rút gọn quy trình cấp phép khai thác, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận vốn liên bang.

Tác động đến cung – cầu bạc toàn cầu

Việc Mỹ nâng cấp vị thế của bạc diễn ra trong bối cảnh thị trường bạc đang đối mặt với tình trạng thiếu cung mang tính cấu trúc. Theo dữ liệu từ Metals Focus, năm 2024 là năm thứ tư liên tiếp thị trường bạc thiếu hụt, với mức thâm hụt 148,9 triệu ounce, nâng tổng thiếu hụt giai đoạn 2021–2024 lên 678 triệu ounce, tương đương 10 tháng sản lượng khai thác toàn cầu.

Khoảng 60% nhu cầu bạc toàn cầu đến từ lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt là sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời (PV), ô tô điện và chất bán dẫn. Nhu cầu công nghiệp đã đạt kỷ lục năm ngoái và tiếp tục tăng trong năm nay.

Ông Matthew Piggott, Giám đốc phụ trách vàng và bạc của Metals Focus, nhận định: “Với việc bạc được công nhận là khoáng sản chiến lược, sự khan hiếm trên thị trường chắc chắn sẽ còn gay gắt hơn.”

Mặc dù sản lượng bạc tại Mỹ tăng khoảng 6% trong năm 2024 (đạt khoảng 1.100 tấn), nhưng tổng sản lượng toàn cầu đã đi ngang suốt 5 năm qua và vẫn thấp hơn đỉnh năm 2016. Metals Focus dự báo giá bạc có thể đạt mức kỷ lục trong 5 năm tới, song sản lượng khai thác chỉ tăng rất khiêm tốn.

Nguyên nhân chủ yếu là hơn 50% lượng bạc toàn cầu được khai thác như phụ phẩm của đồng, chì và kẽm. Vì vậy, dù giá bạc tăng, các công ty khai thác vẫn không mở rộng sản xuất nếu giá các kim loại chính kia không tăng tương ứng.

Các mỏ bạc nguyên cấp – chiếm khoảng 28% nguồn cung – cũng đang gặp khó do hàm lượng quặng giảm và chi phí khai thác tăng nhanh.

Nguy cơ áp thuế và tác động đến chuỗi cung ứng

Một hệ quả đáng chú ý từ quyết định này là khả năng Mỹ sẽ áp thuế nhập khẩu bạc nhằm bảo hộ sản xuất nội địa. Giới phân tích cảnh báo điều này có thể làm phức tạp thêm chuỗi cung ứng kim loại quý toàn cầu, vốn đang chịu áp lực do nhu cầu tăng mạnh và lượng dự trữ hạn chế.

Trước đó, những lo ngại về thuế nhập khẩu đã khiến lượng bạc đổ vào Mỹ tăng đột biến trong tháng 4, làm kho bạc London cạn kiệt và gây ra sự “siết nguồn cung bạc” trong tháng 10 khi giá tiến sát ngưỡng 50 USD/oz. Dù sau đó tình hình được xoa dịu nhờ chuyển hàng từ New York, song nguyên nhân gốc rễ vẫn không thay đổi khi thế giới đang thiếu bạc thực sự.

Đến nay, bạc và vàng vẫn chưa nằm trong danh sách hàng hóa bị đánh thuế, nhưng với vai trò mới là khoáng sản quan trọng, rủi ro áp thuế nhập khẩu bạc đã quay trở lại bàn thảo chính sách.

Góc nhìn dài hạn: Bạc – kim loại của thời đại năng lượng mới

Bạc từ lâu đã được xem là kim loại mang tính “hai mặt” – vừa là tài sản đầu tư, vừa là vật liệu chiến lược. Với khả năng dẫn điện và phản xạ cao nhất trong các kim loại, bạc giữ vai trò trọng yếu trong công nghệ năng lượng tái tạo, xe điện, 5G và AI.

Việc Mỹ chính thức công nhận bạc là khoáng sản quan trọng đặt nền móng cho giai đoạn mới của chuỗi cung ứng kim loại công nghiệp chiến lược, trong đó bạc có thể trở thành nhân tố quan trọng không chỉ của ngành đầu tư, mà cả trong chiến lược công nghệ và an ninh năng lượng toàn cầu.

Quyết định của Mỹ có thể là bước ngoặt lớn với thị trường bạc toàn cầu — khi nhu cầu chiến lược, đầu tư và công nghiệp hội tụ, nguồn cung suy giảm, và chính sách bảo hộ nội địa gia tăng. Trong dài hạn, điều này mở ra triển vọng giá bạc duy trì ở vùng cao và tiếp tục là tâm điểm trong nhóm kim loại quý.