Giá cà phê kỳ hạn robusta cho tháng 9-2024 đã đạt mức đỉnh kỷ lục 4.681 USD/tấn vào ngày 11-7. Cùng ngày, giá arabica cũng chạm mức cao mới với 255,3 cts/lb (tương đương 5.629 USD/tấn).
Sự kiện này khiến thị trường cà phê xôn xao, các nhà rang xay cả trong và ngoài nước đồng loạt tăng giá bán lẻ.
Tuy nhiên, giá cà phê nguyên liệu tại Việt Nam chỉ quanh mức 128 triệu đồng/tấn, thấp hơn gần 10 triệu đồng so với đỉnh kỷ lục trong nước.
Điểm Mới Trong Cung - Cầu
Chỉ còn chưa đầy ba tháng nữa là kết thúc niên vụ cà phê 2023-2024. Theo báo cáo thường niên của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sản lượng cà phê toàn cầu dự kiến đạt 169,2 triệu bao (bao = 60 kg), giảm 2,2 triệu bao so với dự báo trước đó.
Xuất khẩu cũng dự đoán giảm 0,4 triệu bao xuống 119,5 triệu bao. Trong đó, Việt Nam và Indonesia giảm 2,6 triệu bao, vùng Trung Mỹ giảm 2,7 triệu bao, nhưng Brazil tăng 2 triệu bao. Tồn kho cuối vụ ước tính khoảng 23,9 triệu bao.
Các số liệu trên được giới kinh doanh tạm chốt cho niên vụ 2023-2024, khi nhiều hợp đồng đã chuyển sang niên vụ mới 2024-2025, bắt đầu từ ngày 1-10.
USDA dự báo tình hình cung - cầu cà phê sẽ tốt hơn trong niên vụ mới với sản lượng toàn cầu dự kiến đạt 176,13 triệu bao, tăng 4,2% so với niên vụ trước.
Arabica đạt 99,8 triệu bao, tăng 4,4%, và robusta đạt 76,3 triệu bao, tăng 3,9%, tổng lượng xuất khẩu ước chừng 123,1 triệu bao.
Brazil Dẫn Đầu Xuất Khẩu
Trong 12 tháng tính đến hết tháng 6-2024, Brazil đã xuất khẩu kỷ lục 47,27 triệu bao cà phê, tăng 33% so với niên vụ trước. Đặc biệt, trong bốn tháng cuối, khối lượng xuất khẩu mỗi tháng đều trên 4 triệu bao, ngoại trừ tháng 6-2024 đạt 3,57 triệu bao. Tháng 6 là tháng "giáp hạt" của niên vụ cà phê Brazil.
Trong khi đó, xuất khẩu cà phê Việt Nam trong tám tháng đầu niên vụ 2023-2024 giảm 6,6%, đạt 20,26 triệu bao. Tuy nhiên, cà phê từ các nước khác đã bù lại dễ dàng.
Theo Tổ chức Cà phê Thế giới (ICO), đến hết tháng 5-2024, xuất khẩu cà phê toàn cầu đạt 92,73 triệu bao, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm trước, trong đó arabica tăng 14,1%, đạt 56,29 triệu bao và robusta đạt 36,44 triệu bao, tăng 6,3%.
Những Yếu Tố Đẩy Giá Cà Phê Kỳ Hạn
Giá cà phê kỳ hạn tăng mạnh phần lớn do lượng tiền lớn đổ vào các sàn hàng hóa thương phẩm sau đại dịch Covid-19.
Trước đại dịch, tổng doanh số kinh doanh hàng hóa toàn cầu là 17.000-18.000 tỷ USD, nhưng sau đại dịch, con số này đã vượt 20.000 tỷ USD, như năm 2022 là trên 24.000 tỷ USD và năm 2023 xấp xỉ 23.000 tỷ USD.
Một lượng tiền lớn từ chính sách nới lỏng tiền tệ của Mỹ và các nước phát triển, lãi suất cho vay bằng 0%, và tiền từ ngành bất động sản khó khăn trong thời dịch bệnh đã kích thích giới đầu cơ tham gia vào các sàn hàng hóa. Khối lượng hợp đồng giao dịch và tiền mặt trên các sàn này có lúc tăng đến 400%.
Ngoài ra, sự phát triển của thương mại điện tử cũng đã giúp các sàn cà phê kỳ hạn thu hút nhiều nhà đầu tư cá nhân. Những người từ các vùng xa xôi, chỉ cần nộp tiền ký quỹ đầy đủ là đã có thể giao dịch.
Cuộc khủng hoảng địa chính trị tại Trung Đông giữa Israel và Hamas cũng đã gây ra nhiều gián đoạn trong thương mại đường biển, bao gồm các mặt hàng quan trọng như ngũ cốc, cà phê và dầu thô. Các hãng tàu phải thay đổi hải trình, kéo theo chi phí vận tải tăng, đẩy giá cả hàng hóa và lạm phát lên cao.
Dự Báo và Kỳ Vọng
Dự báo của USDA về sản lượng cà phê toàn cầu và con số xuất khẩu tăng của ICO cho thấy tình hình cung cầu cà phê tương đối khả quan. Tuy nhiên, các nhà đầu cơ vẫn tiếp tục đặt cược vào các sàn cà phê kỳ hạn, đẩy giá lên cao.
Tại Việt Nam, giá cà phê nguyên liệu chỉ xoay quanh mức 128 triệu đồng/tấn, không theo sát biến động giá trên sàn London. Mặc dù vẫn cao hơn giá niêm yết sàn London trên 400 USD/tấn, nhưng giá nguyên liệu đã bớt nóng hơn so với trước.
Tóm lại, dự báo của USDA về thị trường cà phê cho thấy tình hình cung cầu tương đối tốt, nhưng hoạt động đầu cơ trên sàn kỳ hạn vẫn tiếp tục đẩy giá lên cao. Tuy nhiên, cần cẩn thận khi giá quay đầu.
Kết Luận
Dù tình hình cung cầu cà phê toàn cầu được dự báo tương đối khả quan trong các báo cáo của USDA và ICO, giá cà phê kỳ hạn vẫn tăng mạnh nhờ vào sự đầu cơ mạnh mẽ trên các sàn giao dịch. Các yếu tố như lượng tiền lớn từ chính sách nới lỏng tiền tệ, sự phát triển của thương mại điện tử, và các bất ổn địa chính trị đã góp phần không nhỏ vào sự biến động này. Tại Việt Nam, giá cà phê nguyên liệu không theo sát biến động của các sàn quốc tế, cho thấy một xu hướng tách biệt.
Việc giá cà phê kỳ hạn đạt đỉnh kỷ lục có thể tạo ra lợi ích ngắn hạn cho các nhà đầu cơ và người nắm giữ cà phê, nhưng cũng đi kèm với rủi ro khi thị trường điều chỉnh. Trong bối cảnh đó, các nhà kinh doanh và đầu tư cần thận trọng để đưa ra những quyết định phù hợp, dựa trên các yếu tố cơ bản của thị trường và tránh bị cuốn vào các đợt sóng đầu cơ ngắn hạn.
Tham khảo nguồn: thitruongcaphe.net