Theo các báo cáo, nếu không tính hàng tồn kho từ năm ngoái chuyển sang, Việt Nam hiện chỉ còn khoảng 210.000 tấn cà phê để xuất khẩu cho đến vụ thu hoạch mới vào tháng 11 năm nay. Trong nước, giá cà phê đang tiến sát mức đỉnh lịch sử đạt được vào cuối tháng 4.
Nguồn cung xuất khẩu suy giảm
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong quý II vừa qua đã giảm 32,4% so với cùng kỳ năm trước, chỉ còn 308.124 tấn. Mặc dù vậy, kim ngạch xuất khẩu vẫn tăng 8,5% lên 1,26 tỷ USD nhờ giá bán cao.
Trong nửa đầu năm 2024, xuất khẩu cà phê đạt 893.820 tấn với giá trị 3,19 tỷ USD, giảm 11,4% về lượng nhưng kim ngạch lại tăng mạnh 33,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tính đến hết tháng 6, Việt Nam đã xuất khẩu gần 1,26 triệu tấn cà phê, tương đương 86% sản lượng ước tính của niên vụ hiện tại là 1,47 triệu tấn, giảm hơn 11% so với cùng kỳ niên vụ trước.
Nếu không tính hàng tồn kho, Việt Nam chỉ còn khoảng 210.000 tấn cà phê để xuất khẩu trong 4 tháng tới.
Trong quý II, giá xuất khẩu bình quân cà phê của Việt Nam đạt 4.103 USD/tấn, tăng 24,7% so với quý I và tăng 60,4% so với quý II năm 2023. Riêng trong tháng 6, giá cà phê đạt kỷ lục 4.593 USD/tấn, tăng 7,4% so với tháng trước và tăng 71,2% so với cùng kỳ.
Thị trường tiêu thụ chính
Liên minh châu Âu (EU) tiếp tục là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất của Việt Nam trong nửa đầu năm, chiếm gần 40% về lượng và 38,6% tổng kim ngạch xuất khẩu, đạt 353.468 tấn với giá trị hơn 1,2 tỷ USD.
Nhật Bản đứng thứ hai với khối lượng 63.127 tấn, trị giá 238,8 triệu USD, tăng 4,2% về lượng và tăng 47,4% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.
Xuất khẩu cà phê sang các thị trường châu Á khác như Indonesia, Philippines, Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia… cũng tăng mạnh trong nửa đầu năm nay. Ngược lại, Mỹ, Nga, Algeria, Anh… lại chứng kiến sự sụt giảm.
Giá cà phê trong nước và thế giới tiếp tục tăng cao do lo ngại về nguồn cung. Tại thị trường nội địa, giá cà phê robusta tại khu vực Tây Nguyên chạm ngưỡng gần 130.000 đồng/kg trong phiên giao dịch ngày 13/7, tăng 6-7% so với cách đây một tháng và tiến sát mức đỉnh lịch sử 134.000 đồng/kg được thiết lập hồi cuối tháng 4.
Thị trường quốc tế
Trên thị trường quốc tế, giá cà phê robusta kỳ hạn tháng 9/2024 trên sàn London đạt mức cao kỷ lục 4.634 USD/tấn vào ngày 10/7, sau đó điều chỉnh về mức 4.617 USD/tấn vào ngày 13/7.
Mức giá này tăng 10% so với một tháng trước và tăng 55% so với đầu năm. Giá cà phê arabica kỳ hạn cùng thời điểm trên sàn New York cũng tăng 15,2% so với tháng trước lên 248,75 US cent/pound, mức cao nhất trong gần hai năm rưỡi.
Dự báo sản lượng
Theo Hiệp hội Cà phê và Ca cao Việt Nam (Vicofa), sản lượng cà phê robusta vụ 2023-2024 ước tính khoảng 26,7 triệu bao, trong khi vụ mùa 2024-2025 dự kiến sẽ giảm xuống 21,4-22,7 triệu bao.
Điều kiện thời tiết không thuận lợi và sự bùng phát của rệp sáp cùng nhện đỏ sẽ làm giảm sản lượng cà phê robusta ở Việt Nam từ 15-20%.
Trong khi đó, nhu cầu cà phê từ các nhà nhập khẩu châu Âu tăng do xu hướng tích trữ hàng tồn kho trước thời hạn tuân thủ Quy định phá rừng của EU (EUDR).
EUDR được thiết kế nhằm giảm thiểu nhập khẩu các sản phẩm liên quan đến nạn phá rừng và yêu cầu các biện pháp thẩm định và truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt đối với cà phê.
Tại Brazil, thời tiết khô hạn với lượng mưa thấp hơn mức trung bình theo mùa đã gia tăng lo ngại về sản lượng cà phê, nhưng lại tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hoạch.
Safras & Mercado dự báo sản lượng cà phê Brazil trong niên vụ 2024-2025 ở mức 69,5 triệu bao, nhưng dự báo này có thể bị cắt giảm do dấu hiệu cho thấy vụ mùa sẽ thấp hơn dự kiến.
Theo USDA, sản lượng cà phê toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 dự báo sẽ tăng 7,1 triệu bao so với niên vụ trước lên 176,2 triệu bao, chủ yếu nhờ sản lượng cao hơn từ Brazil và sự hồi phục ở Indonesia.
Xuất khẩu cà phê toàn cầu dự kiến tăng 3,6 triệu bao lên 123,1 triệu bao, trong khi mức tiêu thụ dự báo tăng 3,1 triệu bao lên 170,6 triệu bao. Tồn kho cuối kỳ toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 ước tính đạt 25,8 triệu bao, chấm dứt chuỗi 3 năm sụt giảm liên tiếp.
Kết luận
Sản xuất cà phê toàn cầu chủ yếu tập trung ở các quốc gia nhiệt đới, trong khi phần lớn lượng tiêu thụ diễn ra ở Bắc bán cầu với Mỹ và EU là điểm đến chính. Sản lượng cà phê của Việt Nam dự báo gần như không thay đổi ở mức 29 triệu bao, với hơn 95% là cà phê robusta.
Điều kiện thời tiết không thuận lợi đã ảnh hưởng đến năng suất, làm giảm sản lượng của hai vụ thu hoạch trước.
Xuất khẩu cà phê nhân của Việt Nam dự báo sẽ giảm gần 500.000 bao xuống còn 24,4 triệu bao do tổng nguồn cung giảm và tiêu dùng nội địa tăng.
Trong khi đó, vụ thu hoạch của Brazil dự báo tăng 3,6 triệu bao lên 69,9 triệu bao. Với nguồn cung cao hơn, xuất khẩu cà phê nhân của Brazil dự báo tăng 1 triệu bao lên 42,5 triệu bao và tồn kho cuối kỳ tăng gần 700.000 bao lên 3,5 triệu bao.
Tham khảo nguồn: VietnamBiz