Hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn đều là những công cụ phổ biến trong thị trường tài chính, được sử dụng để đầu tư hoặc phòng ngừa rủi ro. Tuy nhiên, hai loại hợp đồng này có một số điểm khác biệt quan trọng. Bài viết này sẽ so sánh chi tiết về hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn nhờ đó, nhà đầu tư có thể lựa chọn loại hợp đồng phù hợp với nhu cầu và mục tiêu đầu tư của bản thân.
Giới thiệu chung về hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn
Trước tiên về hợp đồng tương lai, đây là thỏa thuận giữa hai bên mua và bán một tài sản cơ sở (hàng hóa, chứng khoán, chỉ số...) với giá đã được thống nhất trước tại một thời điểm giao dịch trong tương lai. Hợp đồng tương lai mang một số đặc điểm sau:
-
Được chuẩn hóa về điều khoản, khối lượng và giá trị giao dịch.
-
Giao dịch trên sở giao dịch hàng hóa phái sinh.
-
Thanh toán bù trừ theo giá thị trường mỗi ngày.
-
Rủi ro thanh toán và thị trường thấp.
-
Tính thanh khoản cao.
-
Chi phí giao dịch cao.
-
Ứng dụng: Đầu tư, phòng ngừa rủi ro, đầu cơ.
Về hợp đồng kỳ hạn, đây là thỏa thuận giữa hai bên mua và bán một tài sản cơ sở (thường là hàng hóa) với giá đã được thống nhất trước tại một thời điểm thanh toán trong tương lai với các đặc điểm nổi bật là:
-
Không được chuẩn hóa về điều khoản, khối lượng và giá trị giao dịch.
-
Giao dịch trên thị trường phi tập trung (OTC).
-
Thanh toán sau khi đến hạn thanh toán.
-
Rủi ro thanh toán và thị trường cao.
-
Tính thanh khoản thấp.
-
Chi phí giao dịch thấp.
-
Ứng dụng: Chủ yếu dùng để mua bán hàng hóa.
Điểm giống nhau giữa hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều là những công cụ quan trọng trong thị trường hàng hóa phái sinh, được sử dụng phổ biến bởi các nhà đầu tư và doanh nghiệp để quản trị rủi ro trong đầu tư hàng hóa. Mặc dù có một số khác biệt về bản chất và cách thức hoạt động, hai loại hợp đồng này vẫn chia sẻ một số điểm chung sau:
Hợp đồng phái sinh
-
Giá trị của hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều phụ thuộc vào giá của tài sản cơ sở (hàng hóa, chứng khoán, chỉ số...).
-
Biến động giá của tài sản cơ sở sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến lợi nhuận hoặc thua lỗ của nhà đầu tư khi giao dịch các hợp đồng này.
Mục đích sử dụng
-
Cả hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, bao gồm:
-
Đầu tư: Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán hợp đồng để kiếm lợi nhuận từ biến động giá của tài sản cơ sở.
-
Phòng ngừa rủi ro: Doanh nghiệp có thể sử dụng hợp đồng để bảo vệ mình khỏi biến động giá bất lợi của nguyên vật liệu đầu vào hoặc sản phẩm đầu ra.
-
Đầu cơ: Nhà đầu tư có thể sử dụng hợp đồng để đánh cược vào xu hướng giá của tài sản cơ sở trong tương lai.
Quy trình giao dịch
-
Cả hai loại hợp đồng đều được giao dịch trên thị trường, thông qua các sàn giao dịch hàng hóa quốc tế và cả sàn giao dịch hàng hóa Việt Nam (MXV) hoặc môi giới.
-
Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán hợp đồng với mức giá đã được thống nhất trước tại thời điểm giao dịch.
-
Việc thanh toán cho hợp đồng thường được thực hiện theo cơ chế bù trừ, giúp giảm thiểu rủi ro thanh toán cho cả hai bên.
Khả năng giao dịch
-
Cả hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều có thể được giao dịch một cách linh hoạt, với nhiều mức giá và khối lượng giao dịch khác nhau.
-
Điều này giúp nhà đầu tư dễ dàng thực hiện các chiến lược đầu tư đa dạng và phù hợp với nhu cầu của mình.
Tính thanh khoản
-
Cả hai loại hợp đồng đều có tính thanh khoản cao, nghĩa là nhà đầu tư có thể dễ dàng mua hoặc bán hợp đồng trên thị trường mà không gặp nhiều khó khăn.
-
Điều này giúp nhà đầu tư có thể nhanh chóng giải quyết vị thế giao dịch của mình khi cần thiết.
Điểm khác biệt giữa hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn
Khi phân biệt hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn có thể thấy sự khác nhau giữa hai loại hợp đồng này qua một số tiêu chí so sánh như sau:
| Tiêu chí | Hợp đồng kỳ hạn | Hợp đồng tương lai |
| Khái niệm | Thỏa thuận giữa hai bên mua và bán một tài sản cơ sở (thường là hàng hóa) với giá đã được thống nhất trước tại một thời điểm thanh toán trong tương lai. | Thỏa thuận giữa hai bên mua và bán một tài sản cơ sở (hàng hóa, chứng khoán, chỉ số...) với giá đã được thống nhất trước tại một thời điểm giao dịch trong tương lai. |
| Tính chất | Hợp đồng riêng biệt giữa hai bên, người mua biết rõ các thông tin của người bán và ngược lại. | Được giao dịch trên thị trường mà không cần xác định rõ đối tượng cụ thể, cho phép các nhà giao dịch ẩn danh. |
| Thị trường giao dịch | Giao dịch trên thị trường phi tập trung (OTC). | Giao dịch trên Sở giao dịch Chứng khoán Phái sinh (Sở Giao dịch Hàng hóa Phái sinh). |
| Vị thế của nhà đầu tư | Cho phép nhà đầu tư thay đổi vị trí từ người mua thành bán bằng cách tham gia một cuộc giao dịch khác tương tự. | Cho phép nhà đầu tư thay đổi vị thế người mua thành người bán và ngược lại bất cứ lúc nào. |
| Tính tiêu chuẩn của hợp đồng | Người mua lẫn người bán đều có thể tự do quy định số lượng và chất lượng trong khoảng thời hạn thanh toán mà 2 bên thỏa thuận. | Được chuẩn hóa về điều khoản, số lượng và chất lượng tài sản cơ sở. |
| Tính chất rủi ro khi thanh toán | Các khoản lỗ, lãi sẽ được thanh toán khi hợp đồng đáo hạn. | Các khoản lỗ lãi sẽ được điều chỉnh hàng ngày theo mức giá mà thị trường quy định. |
| Mức độ rủi ro | Cao. | Thấp. |
| Tính thanh khoản | Thấp. | Cao. |
| Thấp. | Cao. | |
| Quy mô | Không có quy mô. | Có quy mô. |
| Cơ chế thanh toán | Tự điều chỉnh. | Bởi Sở giao dịch hàng hóa. |
| Ứng dụng | Chủ yếu dùng để mua bán hàng hóa. | Đầu tư, phòng ngừa rủi ro, đầu cơ. |
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều là những công cụ hữu ích trong thị trường hàng hóa phái sinh, tuy nhiên mỗi loại có những ưu và nhược điểm riêng. Việc lựa chọn loại hợp đồng nào phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư, khả năng chấp nhận rủi ro và điều kiện thị trường của nhà đầu tư. Nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố này trước khi đưa ra quyết định giao dịch.
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về thông tin trong bài viết, xin vui lòng liên hệ ngay đến đội ngũ tư vấn viên của Tin hàng hóa để được giúp đỡ. Xin chân thành cảm ơn!
